होसियार ! प्यारासिटामोलको ओभरडोज सेवनले डेंगुका बिरामीलाई खतरा
काठमाडौं । यदि तपाइँ डेंगु ज्वरोको बेला प्यारासिटामोल पनि सेवन गर्दै हुनुहुन्छ भने, सावधान रहनुहोस्। प्यारासिटामोलको ओभरडोजका कारण डेंगुका बिरामीको कालो बान्ता हुने गरेको गुनासो बढेको छ । अस्पतालमा आउने १० मध्ये ३ बिरामीले यो समस्या भोगिरहेका छन् ।
डेंगु फैलाउने डेंगु भाइरसको कुन चार स्ट्रेनबाट भारतको पटनाका तीनसहित राज्यमा सात जनाको ज्यान गएको छ, थाहा नहुन सक्छ तर यसपटक यसको एउटा साइड इफेक्ट पनि बाहिर आएको छ । कोरोना जस्तै पहिलो तीन चार दिनमा आउने उच्च ज्वरो पनि पारासिटामोल ६५० मिलीग्रामको तोकिएको ओभरडोजले कम हुँदैन।
दुखाइ र ज्वरोबाट अलिकति राहत पाउन बिरामीले चारदेखि पाँच घण्टाको अन्तरालमा चारदेखि पाँच पटक औषधि खानुपर्छ । यही कारणले गर्दा यस पटक प्लेटलेट कम हुनुको सट्टा कालो बान्ता वा कालो दिसाको समस्याले डेंगुका बिरामी भर्ना हुन थालेका छन् ।
आईजीआईएमएसका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा मनिष मण्डलका अनुसार अस्पतालमा आउने १० जना बिरामीमध्ये दुईदेखि तीनजना समान समस्या लिएर आउने गरेका छन् । यो वर्ष अहिलेसम्म डेंगु हेमोरेजिक वा शक सिन्ड्रोमको कुनै पनि केस रिपोर्ट गरिएको छैन।
मुटु र अन्य दीर्घकालीन रोगीलाई बढी समस्या हुन्छ
डा. मनिष मण्डलले सामान्यतया चिकित्सकहरुले प्रतिकिलो १५ एमजी प्यारासिटामोलको तीनवटा ट्याब्लेट खान सल्लाह दिने बताए । अत्याधिक ज्वरो र दुखाइमा धेरै पटक बिरामीले चारदेखि पाँच ट्याब्लेट आफै वा चिकित्सकको सल्लाहमा १६ देखि २० घण्टामा खान्छन् । जसका कारण बिरामीलाई हाइपर एसिडिटी हुने गर्छ । यस्तो अवस्थामा कसैलाई कालो बान्ता हुन्छ भने कसैलाई कालो दिसाको समस्या हुन्छ ।
उनले भने, ‘रगत सम्झेर बिरामीहरु डराएर अस्पताल आउने गरेका छन् । रगत पातलो पार्ने औषधि सेवन गर्ने मुटुरोगी वा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता निकै कमजोर भएका दीर्घरोग भएका बिरामीमा यो समस्या बढी देखिन्छ । गम्भीर परिणामहरूबाट बच्न डेंगु रोगीहरूले आफ्नो खाना र तरल पदार्थ सेवनमा प्रोटिनको मात्रा बढाउनुपर्छ। यसबाहेक ज्वरोको औषधिसँगै बेकासुले जस्ता मल्टिभिटामिन र ग्यासको औषधि सेवन गर्नुपर्छ ।
डेंगु ज्वरोका विभिन्न चरणहरू
डेंगु ज्वरोका विभिन्न चरणहरू हुन्छन् र तिनीहरूका विभिन्न लक्षणहरू हुन्छन्। सामान्य डेंगु औषधिविना पाँचदेखि सात दिनमा निको हुन्छ । यसमा धेरै गम्भीर लक्षणहरू छैनन्। कहिलेकाहीँ ज्वरो कम भएपछि पनि रोगका गम्भीर लक्षण देखिन थाल्छन् । यसो गर्दा शरीरमा प्लेटलेट्स कम हुन थाल्छ र नाक, गिजा, छाला आदिमा रातो दाग देखिन्छ।
उचित उपचार नपाएमा शरीरमा तरल पदार्थ कम हुँदा बिरामीको रक्तचाप कम हुन थाल्छ र बिरामी कोमामा जान्छन् । यो अवस्थालाई शाका सिन्ड्रोम भनिन्छ। कतिपय अवस्थामा बिरामीको स्वास्थ्यमा सुधार आउँदा रक्तनलीमा अचानक तरल पदार्थको मात्रा बढेर मुटुमा दबाब बढ्न थाल्छ । जागरणबाट