मोबाइलको लतले वैवाहिक सम्बन्ध बिग्रँदै
काठमाडौं,१४ माघ । विवाह होस् वा प्रेम सम्बन्ध, कुनै पनि सम्बन्ध फूलको ओछ्यान मात्र होइन। सम्बन्ध जोगाउनका लागि धेरै चुनौतीहरू छन्। नेशनल ओपिनियन रिसर्च सेन्टरले गरेको सर्वेक्षणमा ६० प्रतिशत मानिसले आफ्नो सम्बन्धबाट धेरै सन्तुष्ट नभएको बताएका छन् । यस सर्वेक्षणका अनुसार सम्बन्धमा धेरै किसिमको समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । जस्तै–
घर र काम जिम्मेवारी बीच सन्तुलन।
बालबालिका हुर्काउन सम्बन्धित चुनौतीहरू।
पैसा सम्बन्धी समस्या र विवादहरू।
सम्बन्धमा पर्याप्त घनिष्टता छैन अर्थात् सेक्सको कमी।
यी सयौं वर्षदेखि चल्दै आएका चुनौतीहरू हुन् । तर अब यसमा अर्को नयाँ नाम थपिएको छ– ‘मोबाइल फोन ।’ हो, मोबाइल फोन पति–पत्नीबीचको नयाँ पर्खाल हो । एक अध्ययन अनुसार मोबाइल फोन नै सम्बन्ध बिग्रने वा टुट्ने कारण बनिरहेको छ ।
सरल शब्दमा, बुझ्नुहोस् कि तपाईं आफ्नो पार्टनरसँग कुरा गर्दै हुनुहुन्छ, तर तपाईंको आँखा फोनमा अडिएको छ। तपाईको पार्टनरले केहि बोलिरहेको छ, तर तपाई फोनमा गेम खेल्दै हुनुहुन्छ। तपाईको अगाडि बसेको व्यक्तिसँग कुनै सम्बन्ध छैन र तपाई धेरै टाढा बसेको व्यक्तिसँग फोनमा च्याट गर्दै हुनुहुन्छ।
यो अध्ययन गर्ने डा. जेम्स ए. रोबर्ट्स बेलर युनिभर्सिटी, टेक्सासमा मार्केटिङका प्रोफेसर हुन् । उनका अनुसार औसतमा, एक अमेरिकी व्यक्तिले हरेक साढे छ मिनेटमा आफ्नो फोन जाँच गर्दछ, र दिनभरि लगभग १५० पटक ।
हामी नेपालीहरुको कथा पनि फरक छैन। दिनको ४/५ घण्टा भनेको महिनाको १५० घण्टा र वर्षको १८०० घण्टा हो। अध्ययनमा समावेश भएका ९२% मानिसहरूले आफ्नो पार्टनरको सधैं मोबाइल फोन चेक गर्ने बानीले उनीहरुको सम्बन्ध बिगारिरहेको छ ।
रिसर्चगेटको अर्को अध्ययनले मोबाइल फोनको लतले दम्पतीबीचको तनाव र दूरी निम्त्याउने गरेको बताएको छ । यस अध्ययनमा संलग्न ७० प्रतिशतले मोबाइलकै कारण आफ्नो पार्टनरसँग पूर्णरूपमा जोडिन नसकेको बताएका छन् ।
डा. क्लिन्ट म्याक्सवेलले आफ्नो पुस्तक ‘ब्रेकअप विथ योर फोन एडिक्शन’ मा मोबाइलको लतका खतराहरूबारे मात्रै नभई यसबाट छुटकारा पाउने उपायहरू पनि उल्लेख गरेका छन्। उनी लेख्छन्, ‘मोबाइल फोनको लत लाग्नुको कारण हाम्रो मस्तिष्क डोपामाइनको लतमा परिसकेको छ । उनका अनुसार मोबाइल फोनले हाम्रो मस्तिष्कको डोपामाइन केन्द्रहरूलाई सक्रिय बनाउँछ। यही कारणले गर्दा हामीसँग कुनै महत्त्वपूर्ण काम नहुँदा पनि हामी प्रत्येक पटक हाम्रो फोन उठाउँछौं। यदि फोन नजिकै छैन भने, हामी नर्भस र बेचैन महसुस गर्न थाल्छौं।
डा.म्याक्सवेल लेख्छन् कि यो लत छोड्नु सिगरेट र रक्सी छोड्नु जस्तै चुनौतीपूर्ण काम हो। यसबाट छुटकारा पाउनको लागि पहिलो कुरा चाहिन्छ नियत अर्थात् लतबाट छुटकारा पाउने मनसाय। यो लतले अल्पकालीन उत्तेजना दिन सक्छ, तर दीर्घकालीन रूपमा यो हाम्रो स्वास्थ्य र सम्बन्ध दुवैको लागि खतरनाक हुन्छ भन्ने बुझ्दैनौं भने यो नियत हुन सक्दैन।