रक्सी पिएपछि किन बेहोस हुन्छ मान्छे, मस्तिष्कमा कस्तो असर गर्छ ?
एजेन्सी, १९ कात्तिक । मदिरा स्वास्थ्य र खल्ती दुवैको चोर ! यसले शरीरलाई भित्रबाट खोक्रो मात्र बनाउँदैन, तपाईको खल्ती पनि खाली गर्दछ। साहित्य होस् वा सिनेमा होस् वा हाम्रो दैनिकी होस्, रक्सीको हानि (मस्तिष्कमा अल्कोहल प्रभाव) सँग सम्बन्धित धेरै उदाहरणहरू सुन्न पाउनु हुनेछ । रक्सीको नशामा मानिसहरूले आफ्नो सन्तुलन गुमाउने, केही समय अघि भएको घटनालाई बिर्सने र अनावश्यक रूपमा अक्सर हाँस्न वा रुन थाल्छन्, तपाईंले आफैले देख्नु भएको होला । यस्तो अवस्थामा के तपाईलाई थाहा छ यसले मस्तिष्कको स्वास्थ्यमा कस्तो प्रभाव पार्छ र मानिस कसरी यसको लतमा फस्छ ? आउनुहोस् पत्ता लगाउनुहोस्।
रक्सी भनेको के हो?
रक्सी एक मादक पदार्थ हो जुन धेरै मात्रामा सेवन गर्दा हानिकारक हुन सक्छ र लत निम्त्याउन सक्छ। जब हामी रक्सीको बारेमा कुरा गर्छौं, हामी सामान्यतया बियर, वाइन र अन्य अल्कोहल पेय पदार्थहरूमा पाइने इथाइल अल्कोहललाई बुझाउँछौं । यी पेय पदार्थले हाम्रो शरीरमा प्रवेश गरेपछि मानिसलाई मादक बनाउँछ।
जब हामी रक्सी पिउछौं, हामी वास्तवमा एक विशेष प्रकारको चिनी पिइरहेका छौं, जसलाई अल्कोहल भनिन्छ। यो रक्सीको वास्तविक नाम इथानोल हो। यो इथानोल अन्न, फलफूल र तरकारी जस्ता धेरै चीजहरूबाट बनाइन्छ। यी चीजहरूमा पहिलेदेखि नै चिनी भनिने एक प्रकारको मीठो पदार्थ हुन्छ । यो चिनीलाई खमीरसँग मिसाइन्छ, त्यसपछि खमीरले यो चिनी खान्छ र फलस्वरूप अल्कोहल उत्पादन गर्छ।
रक्सीले मस्तिष्कमा कस्तो असर गर्छ?
जब हामी रक्सी पिउँछौं, यसमा इथानोल भनिने विशेष पदार्थ हुन्छ । यो एक धेरै सानो कण हो जुन हाम्रो शरीरमा सजिलै पग्लन्छ, जसरी चिनी पानीमा पग्लन्छ । किनकि हाम्रो शरीरको अधिकांश भाग पानीले बनेको हुन्छ । त्यसैले यो इथेनॉल हाम्रो शरीरको हरेक अंग, विशेष गरी हाम्रो मस्तिष्कमा पुग्छ । मस्तिष्कमा पुग्दा, यो इथेनॉलले हाम्रो मस्तिष्कका ती भागहरूलाई असर गर्छ जसले हामीलाई सोच्न, सम्झन र राम्रोसँग काम गर्न मद्दत गर्दछ । यस कारणले गर्दा हामी चीजहरू याद गर्दैनौं, हामी अनौठो कुरा गर्छौं र कहिलेकाहीँ हामीले के ग¥यौं भन्ने पनि याद गर्दैनौं। यसलाई अल्कोहल ब्ल्याकआउट भनिन्छ।
रक्सीको लत कसरी लाग्ने ?
अक्सर मानिसहरु सोच्छन कि रक्सी यति नराम्रो छ भने हामीले किन पिउने ? यसको जवाफ हाम्रो दिमागमा लुकेको छ । हाम्रो मस्तिष्कमा एक विशेष प्रकारको रसायन हुन्छ जसलाई डोपामाइन भनिन्छ । जब हामी केहि राम्रो गर्छौं वा केहि गर्छौं जसले हामीलाई खुशी दिन्छ, यो डोपामाइन बढ्छ। यही कारणले हामीलाई राम्रो लाग्छ र हामी फेरि त्यस्तै गर्न चाहन्छौं।
रक्सीले हाम्रो मस्तिष्कमा डोपामिन पनि बढाउँछ। जब हामी रक्सी पिउँछौं, हामीलाई राम्रो लाग्छ, तनाव कम हुन्छ र हामी खुसी महसुस गर्छौं। तर यो खुशी धेरै दिन टिक्दैन । जब रक्सीको असर कम हुन्छ, हामी फेरि पहिले जस्तै खराब महसुस गर्न थाल्छौं। त्यसैले हामी फेरि रक्सी पिउन चाहन्छौं ताकि हामी राम्रो महसुस गर्न सक्छौं। बिस्तारै यो बानी बन्छ र हामी रक्सीको लतमा पर्छौं। हाम्रो इच्छाशक्तिले यो लत तोड्न गाह्रो हुन्छ।