गर्भावस्थामा भिटामिन डीको कमीको जोखिम के हो ?
काठमाडौं,१० माघ । गर्भावस्था हरेक महिलाको जीवनको एक संवेदनशील समय हो र यस समयमा आवश्यक पोषक तत्वहरूले भरिपूर्ण खानाको महत्त्व बढ्छ । सामान्यतया, गर्भवती महिलाहरूले सबै प्रकारका पोषक तत्वहरूको ख्याल राख्छन् तर भिटामिन डी युक्त पोषक तत्वहरू आफ्नो आहारमा समावेश गर्न सक्दैनन्।
गर्भावस्थामा भिटामिन टी को कमीले धेरै समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। यसले बच्चालाई पनि असर गर्न सक्छ। वास्तवमा भिटामिन डी क्याल्सियम र फस्फोरसको अवशोषण र चयापचयको लागि आवश्यक छ । साथै, भिटामिन डीको सेवनले अटोइम्यून रोग, स्नायु रोग, इन्सुलिन सम्बन्धी समस्या र मुटु रोगहरू कम गर्न मद्दत गर्छ। गर्भावस्थामा आमा र बच्चाको विकासको लागि डि २ र डि ३ यौगिकहरू सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हुन्छन्। यसका साथै यसको सेवनले हड्डी पनि बलियो बनाउँछ । यसका लागि, तपाईंले धेरै खानेकुराहरू खान सक्नुहुन्छ, जसले भिटामिन डीको कमीलाई पूरा गर्न सक्छ।
गर्भावस्थामा भिटामिन डी किन महत्त्वपूर्ण छ ?
गर्भावस्थामा भिटामिन डीको सही मात्रा कायम राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । यसले भ्रूणको विकासलाई असर गर्न सक्छ । साथै, यसको कमीले प्रि–एक्लेम्पसिया (उच्च रक्तचाप), बच्चाको जन्म तौल कम हुन सक्छ र हड्डी कमजोर हुन सक्छ । यसले शरीरमा क्याल्सियम र फस्फेटको सन्तुलन कायम राख्न मद्दत गर्छ । यसले स्नायु प्रणाली र स्नायुहरूलाई राहत प्रदान गर्दछ ।
गर्भावस्थामा भिटामिन डीको कमी हुनुका कारणहरू
गर्भावस्थामा धेरै पटक, महिलाहरू घाममा बाहिर निस्कनबाट बच्न चाहन्छन् वा कम बाहिर निस्कने प्रयास गर्न चाहन्छन्। यी सबै कारणले गर्दा, उनी सूर्यको किरणको सम्पर्कमा आउन असमर्थ छिन्, जसले गर्दा उनको शरीरमा भिटामिन डीको कमी हुन सक्छ। यसबाहेक, यसले गर्भावस्थामा मुड स्विङ पनि निम्त्याउन सक्छ। कहिलेकाहीँ छालालाई सधैं छोपेर राख्ने बानी पनि तपाईंको लागि हानिकारक साबित हुन सक्छ। वास्तवमा यसले तपाईंको छालालाई वातावरणको सम्पर्कमा आउनबाट रोक्छ। साथै, छालामा पसिना सुक्ने कारणले पनि दागहरू आउन सक्छन्। यसबाहेक, यदि तपाईंको शरीरमा मेलानिनको मात्रा बढी छ भने, त्यस्तो अवस्थामा पनि तपाईंको छालाले सूर्यको किरण राम्रोसँग सोस्न सक्दैन। यसबाहेक, सनस्क्रिनको अत्यधिक प्रयोग र भिटामिन डी युक्त पोषक तत्वको कमी पनि यो कमीको कारण हुन सक्छ।
गर्भवती महिलाहरूमा भिटामिन डीको कमीका कारण धेरै लक्षणहरू देख्न सकिन्छ। जस्तो
१. हड्डी दुख्ने
२. जोर्नी दुख्ने र सुन्निने
३. मांसपेशी थकान र दुखाइको समस्या
४. शरीरमा थकान महसुस हुनु
५. नसा सुन्निने
६. कपाल झर्नु
७. मुड स्विङ
गर्भावस्थाको समयमा
१ मधुमेहको जोखिम बढाउछ
भिटामिन डीको कमीले मधुमेहको जोखिम बढाउन सक्छ। वास्तवमा, रगतमा भिटामिन डीको कमीले गर्दा ग्लुकोजको स्तर धेरै बढ्छ। यस अवस्थामा शरीरले चाहिने जति इन्सुलिन उत्पादन गर्न सक्दैन। जसका कारण मधुमेहको समस्या उत्पन्न हुन सक्छ। यो जोखिम स्तनपान गराउने आमामा पनि हुन सक्छ, त्यसैले आफ्नो आहारमा भिटामिन डी समावेश गर्नुहोस्।
२. प्रि–एक्लेम्पसियाको रोकथाम
वास्तवमा, गर्भावस्थामा अचानक उच्च रक्तचाप र पिसाबमा प्रोटिनको उपस्थिति जस्ता समस्याहरू भिटामिन डीको कमीका कारण हुन सक्छन्। यसले खुट्टा र हात सुन्निन सक्छ। यसलाई प्रि–एक्लेम्पसिया भनिन्छ र धेरै महिलाहरूमा यो गर्भावस्थाको २० हप्तामा पनि देख्न सकिन्छ। यसले बच्चालाई पनि हानि पु¥याउन सक्छ।
३. कम जन्म तौलको रोकथाम
कहिलेकाहीँ जन्मदा बच्चाको तौल धेरै कम हुन्छ, जसका कारण नवजात शिशुलाई धेरै शारीरिक समस्या हुन सक्छ। यो भिटामिन डी को कमीको कारणले हुन सक्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार, २५०० ग्रामभन्दा कम जन्म तौल भएका बालबालिकालाई कम जन्म तौल भएको बच्चाको रूपमा वर्गीकृत गरिन्छ। त्यसैले, बच्चाको उचित तौल र विकासको लागि पर्याप्त मात्रामा भिटामिन डी लिनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।
४. हड्डीको लागि फाइदाजनक
गर्भावस्थामा भिटामिन डी सेवन गर्नाले तपाईंको हड्डी र दाँत बलियो रहन्छ। यसबाहेक, यसले हड्डीको मेटाबोलिज्मलाई पनि सुधार गर्छ। वास्तवमा, हड्डीको मेटाबोलिज्म हड्डीसँग सम्बन्धित एक निरन्तर प्रक्रिया हो, जसमा पुरानो हड्डीको तन्तु हड्डीबाट अलग हुन्छ र नयाँ हड्डीको तन्तु बन्छ। यसले रिकेट्सको समस्या पनि निम्त्याउँदैन।
५. समयपूर्व जन्म
भिटामिन डी को कमीले गर्दा बच्चा समयभन्दा पहिले नै जन्मन सक्छ। समयपूर्व जन्मिएका बच्चाहरूमा धेरै प्रकारका समस्याहरू देख्न सकिन्छ। यसले बच्चाको वृद्धि र स्वास्थ्यलाई असर गर्न सक्छ, त्यसैले तपाईंले आफ्नो स्वास्थ्यको लागि भिटामिन डी लिनु पर्छ।
भिटामिन डी को कमीको प्रभाव
यदि तपाईंले गर्भावस्थामा भिटामिन डीको सही मात्रा लिनुभएन भने, यसले बच्चालाई असर गर्न सक्छ।
१. बच्चाको जन्मको समयमा कम तौल
२. नवजात शिशुहरूमा रिकेट्सको समस्या
३. बच्चाको शरीरमा क्याल्सियमको कमी हुनु
४. मधुमेह
५. प्रतिरक्षा प्रणालीमा कमजोरी
६. स्नायु प्रणालीसँग सम्बन्धित समस्याहरू
भिटामिन डि का लागि यी खानेकुराहरू खानुहोस्
१. भिटामिन डीको कमीलाई पूरा गर्न, तपाईं च्याउ खान सक्नुहुन्छ। तपाईं यसलाई सलाद वा तरकारीको रूपमा प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।
२. चीज र अण्डा सेवन गर्नाले शरीरलाई धेरै फाइदा हुन्छ। तपाईं यसलाई उमालेर वा आमलेट बनाएर आफ्नो खानामा समावेश गर्न सक्नुहुन्छ।
३. सोया दूध सेवन गरेर पनि भिटामिन डीको कमीलाई हटाउन सकिन्छ।
४. बोसोयुक्त माछा सेवन गर्नाले पनि तपाईंलाई मद्दत गर्छ
भिटामिन डी को कमी हुँदैन। यसको लागि तपाईंले टुना, साल्मन र म्याकरेल खान सक्नुहुन्छ।
५. सुन्तलाको रस वा दहीको सेवनमा पनि भिटामिन डी प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ। यसबाट तपाईंले धेरै फाइदाहरू पनि पाउनुहुन्छ।
६. यसबाहेक, तपाईंले बिहान ११ बजे अघि नै घाम लिनुपर्छ । यसबाट तपाईंले प्रचुर मात्रामा भिटामिन डी पनि प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ।
गर्भावस्थामा बढी भिटामिन डी लिनुका बेफाइदाहरू
तपाईंलाई थाहा छ, सन्तुलित मात्रामा कुनै पनि चीज प्रयोग गर्दा फाइदा हुन्छ। यस्तो अवस्थामा, गर्भावस्थामा भिटामिन डीको अत्यधिक प्रयोगले तपाईंलाई धेरै हानि पु¥याउन सक्छ। यसले शरीरमा हाइपरभिटामिनोसिस डीको समस्या निम्त्याउन सक्छ। यसले हाइपरक्याल्सेमिया निम्त्याउन सक्छ, जसले शरीरमा क्याल्सियमको मात्रा बढाउन सक्छ, र हाइपरक्याल्सीयुरिया, जसले पिसाबमा क्याल्सियमको मात्रा पनि उच्च हुन सक्छ। यसले मिर्गौलाको पत्थरीको जोखिम बढाउन सक्छ। त्यसैले, आफ्नो स्वास्थ्य अवस्था अनुसार डाक्टरसँग परामर्श लिएर मात्र भिटामिन डी सेवन गर्नुहोस्।