इरानमा २ न्यायाधीशको गोली हानी हत्या
एजेन्सी,५ माघ । शनिबार तेहरानस्थित इरानको सर्वोच्च अदालतमा एक व्यक्तिले गोली चलाएको छ । यस आक्रमणमा दुई न्यायाधीशको मृत्यु भएको एजेन्सीले जनाएको छ । सर्वोच्च अदालतका प्रवक्ता असगर जहाँगीरले न्यायाधीशहरूलाई उनीहरूको कोठा भित्रै मारिएको दाबी गरेका छन्।
दुवै न्यायाधीशले राष्ट्रिय सुरक्षा, आतंकवाद र जासुसीसँग सम्बन्धित मुद्दाहरूको सुनुवाइ गरिरहेका थिए । दुवैलाई गोली हानेपछि आक्रमणकारीले पनि आत्महत्या गरे। सम्पूर्ण घटनामा अर्का एक न्यायाधीश पनि घाइते भएका छन्। यसबाहेक एक अंगरक्षक पनि घाइते भएका छन्।
रिपोर्ट अनुसार आक्रमण स्थानीय समय अनुसार बिहान १०ः४५ बजे भएको थियो। सर्वोच्च अदालतका तीन न्यायाधीशहरूलाई निशाना बनाइएको थियो। मारिएका न्यायाधीशहरूको पहिचान अली रजनी र मोगीसेहको रूपमा गरिएको छ, उनीहरू इरानी न्यायपालिकाका वरिष्ठ न्यायाधीशहरूमध्ये थिए । मिडिया रिपोर्टका अनुसार धेरै मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको कारण दुवै न्यायाधीशलाई जल्लाद भनिएको थियो । आक्रमणमा घाइते भएका न्यायाधीशको नाम न्यायाधीश हुसेन अली नायेरी रहेको बताइएको छ।
आक्रमणको कारण थाहा हुन सकेको छैन; प्रहरीले अनुसन्धान सुरु गरेको छ । रिपोर्टका अनुसार आक्रमणकारी न्याय विभागका कर्मचारी थिए । इरान इन्टरनेशनलका अनुसार तेहरान अदालतबाट धेरै मानिसहरूलाई पक्राउ गरिएको छ । आक्रमणको कारण पत्ता लगाउन अनुसन्धान सुरु गरिएको अधिकारीहरूले बताएका छन्।
१९८८ मा रजनीको हत्या गर्ने प्रयास पनि गरिएको थियो। त्यसै क्रममा उनको बाइकमा चुम्बकीय बम राखिएको थियो । यसैबीच, अमेरिकी ट्रेजरी विभागका अनुसार, अर्का न्यायाधीश मोगीसेहलाई अमेरिकाले २०१९ मा प्रतिबन्ध लगाएको थियो।
इरान विश्वमा सबैभन्दा धेरै मृत्युदण्ड दिने देशहरू मध्ये एक हो। इरानमा २०२४ मा ९०१ जनालाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाइएको छ। यसमा ३१ महिला पनि छन्। गत वर्ष डिसेम्बरमा एक हप्तामा ४० जनालाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाइएको थियो।
संयुक्त राष्ट्रसंघीय मानव अधिकारका अनुसार गत वर्ष फाँसी दिइएका अधिकांश व्यक्तिहरू लागूऔषधको आरोप र २०२२ मा महसा अमिनीको मृत्युपछि भएको राष्ट्रव्यापी विरोध प्रदर्शनसँग सम्बन्धित थिए । इरानमा ९ वर्षका बालिकाहरूलाई पनि फाँसी दिइन्छ । नाबालिगहरूलाई मृत्युदण्ड दिने विरुद्ध संयुक्त राष्ट्रसंघको महासन्धिमा हस्ताक्षर गरे तापनि, इरान सबैभन्दा धेरै मृत्युदण्ड दिने देशहरूमा पर्छ।
एम्नेस्टी इन्टरनेशनलका अनुसार इरानमा केटीहरूलाई ९ वर्ष पुगेपछि मृत्युदण्डको सजाय दिन सकिन्छ । केटाहरूको लागि यो उमेर १५ वर्ष हो। २००५ देखि २०१५ सम्ममा लगभग ७३ बालबालिकालाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाइएको छ ।
इरानमा मृत्युदण्डको सजाय पाएका प्रत्येक युवाले फाँसीमा पुग्नु अघि औसत सात वर्ष जेलमा बिताउँछन्। धेरै अवस्थामा यो १० वर्ष पनि हुन्छ। अन्तर्राष्ट्रिय कानुनअनुसार १८ वर्ष मुनिका व्यक्तिलाई मृत्युदण्ड दिन प्रतिबन्ध छ।