के थिए ओली देउवा के भए अहिले
डा. दीपेश केसीः टुँडिखेल नेपालको मुटु हो जहाँ सामान्य मानिसहरु टहल्ने देखि आराम गर्ने मात्र गर्दैनन् असन्तुष्टि पनि पोख्छन् । टुँडिखेलमा नेताहरुको भाषण पनि हुनेगर्छ जहाँ उनीहरुले आफ्नो अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको भरपूर उपयोग गर्छन् । १० भाद्रमा सार्वजनिक कार्यक्रममा देशका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र वेटिङ प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा उपस्थित कार्यक्रममा युवाहरुबाट नारावाजी लाग्यो । उनीहरुले ‘केपी चोर देश छोड र देउवा चोर देश छोड’ को नारा लगाए । नारा लगाउने युवारुलाई ओली र देउवा दुवैले आक्रोश पोखे । बल प्रयोग गर्न आदेश दिए । प्रहरीले आदेशको पालना गरेर युवामाथि लाठी बजा¥यो । तर, ती युवाले त अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता प्रयोग गरेका थिए केही उग्र भाषामा । असन्तुष्ट अहिलेका युवाभन्दा उग्र राजनीतिक पृष्ठभूमिबाट आएकाहरु हुन् ओली र देउवा दुवै । उनीहरुले आफ्नो विगत बिस्रिएका छन् । युवा छँदा ओली र देउवा दुवैमा उग्र जोस थियो । व्यवस्थाविरुद्ध थिए दुवै । अवस्थाविरुद्ध त हुने भइहाले । ओली र देउवा साँघुरो गल्लीको कोठाबाट महलमा पुगेका छन् । एकजना बालकोटको बार्दलीमा र अर्का बुढानिलकण्ठको विशाल कम्पाउण्डमा बसेर राजनीतिक गोटी चाल्छन् । के थिए ओली र देउवा के भए अहिले । के सपना देखाएका थिए के गरे अहिले । उनीहरु सत्तामा रहँदा देशको अवस्था झन् झन् बिग्रिएको छ ।
ओली र देउवा देशको अवस्था निकै राम्रो रहेको दाबी गर्छन् । उनीहरु युवाको आक्रोशलाई विरोधीको षड्यन्त्र ठान्छन् । देशको आर्थिक र राजनीतिक परिस्थिति भयावह छ । भित्र भित्र खोक्रो बनिसकेको छ । ओली त बँगलादेश र श्रीलंकाको जस्तै आफूहरु भाग्नुपर्ने अवस्था आउने सम्भावना नरहेको दाबी गर्छन् । युवाहरुको आक्रोश यसरी नै बढेमा देउवाले बुढानिलकण्ठ र ओलीले बालकोट मात्र होइन देश नै छाड्नुपर्छ । बँगलादेशमा शेख हसिना र श्रीलंकामा राजापाक्षे परिवार नै देश छाड्न वाध्य भए । यो पाठ सिक्न त के सुन्न पनि चाहँदैनन् ओली र देउवा । देशको अवस्था बिग्रदै जाँदा व्यवस्थाप्रति नै वितृष्णा बढेको छ । युवाहरु देशमा टिक्न नसक्ने भइसके । नेताहरु जिद्धि गर्दै देश ठिक अवस्थामा रहेको दाबी गर्छन् । अर्थतन्त्र निकै बिग्रिएको छ । विदेशी मुद्रोको संचिती २० खर्बभन्दा बढी भइरहेको छ नेपाल राष्ट्र बैंकमा तर यो रकम चलाउने अवस्था छैन । कोही पनि लगानीकर्ता जोखिम मोल्न चाहँदैन । पानी नै पानी तर पिउने पानी छैन भनेजस्तै आर्थिक रुपमा काकाकुल अवस्था छ देशमा ।
दशैं आउनुभन्दा तीन महिना अघि कालाबजारी सक्रिय भए यसपटक । बजारमा चिनी, चना, केराऊ जस्ता दैनिक उपभोग्य सामाग्रीको अभाव देखाइएको छ । हरेक सामानको मूल्य चर्को छ । खाद्य सामाग्रीमा करको बहानामा जनताको ढाड सेकिएको छ । चामलको भाऊ बढेको छ । सर्वसाधारणले दशैं मान्न कठिन भइसकेको छ । देशमा परम्परादेखि चलिआएको संस्कृतिप्रति वितृष्णा जगाउने गरी दैनिक उपभोग्य सामाग्रीको मूल्यवृद्धिले आक्रोश बढाएको छ । एकातर्फ सामान्य जनताको ढाड सेकिएको छ अर्कोतर्फ औंलाले गन्न सकिने कालाबजारीमा समेत मुछिएका उद्दोगीलाई कर छुट र विद्युत महशुल तिनुनपर्ने अवस्था सृजना गरिएको छ । एनसेलले १६ अर्ब नवीकरण शुल्क तिर्नुपर्नेमा पछि तिर्ने गरी ओली नेतृत्वको क्याबिनेटबाट निर्णय गराउन सकेको छ । विद्युत प्राधिकरणको महशुल २२ अर्ब नतिर्ने उद्दोगीको लाइन काट्दा सरकारबाट निर्णय गराएर जोड्न वाध्य पारिएको छ । सरकार जनताको नभई जनता चुस्नेहरुको भएको छ । यसले भित्र भित्र जमेको ज्वालामुखी विस्तारै सक्रिय भएको छ । यो कुनैपनि बेला विष्फोट हुनसक्छ ।
नेताहरुलाई बहुमतको दम्भ छ । विगतमा केपी ओलीले बहुमतको दम्भले मनोमानी गरे । उनले दुई तिहाईको सरकार बचाउन सकेनन् । प्रचण्ड र माधव नेपाललाई पेलेर तानाशाही गतिविधि गरे । देशमा राजनीतिक अस्थिरताको नयाँ शृंखला ओलीले चलाए । उनले दुईपटक संसद विघटन गरे । बहुमतको सरकार बनेपछि आर्थिक गतिविधि निकै बढेको थियो । लगानीकर्ताहरु उत्साही भएका थिए । तर, ओलीले आफ्नै बहुमतको सरकार भष्मासुर शैलीमा सिध्याए । देशमा नयाँ संविधान बनेपछि नेकपा एक्लैको बहुमतको पहिलो सरकार नै बनेको थियो । न त बहुमतको सरकार टिक्यो न त नेकपा नै । त्यसपछि राजनीतिक अस्थिरता चलिरह्यो । पहिलो र दोस्रो दलको टकरावको फाइदा अन्य दल र व्यक्तिले लिइरहे । असन्तुष्टिको भुङ्ग्रोबाट रवि लामिछाने शहरी क्षेत्रमा र देश टुक्राउने एजेन्डाबाट सीके राउत जस्ता पात्र उदाए । बालेन साह, हर्क साम्पाङ जस्ता पात्रहरु पनि असन्तुष्टिको कुण्डबाट निस्किएका पात्र हुन् । यो क्रम चलि नै रहेको छ । तैपनि ओली र देउवाको चेत खुलेको छैन । प्रचण्ड र शेखर कोइराला जस्ता नेता भने झस्किएका छन् । उनीहरुले बँगलादेशको जस्तै घटना घट्नसक्ने सार्वजनिक रुपमा बोलिरहेका छन् ।
तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहले पनि प्रत्यक्ष सत्ता चलाइरहँदा राजसंस्था नै अन्त हुने कल्पना गरेका थिएनन् । तर, असन्तुष्टिको ज्वालामुखी फुट्दा उनको सत्ता त के व्यवस्था नै टिकेन । २४० वर्ष लामो इतिहास बोकेको शाहवंशीय राजसंस्था अन्त भयो । अहिले सत्ताको तर मारिरहेकाहरुले ओली र देउवालाई धरातलीय यथार्थबारे सही सूचना दिइरहेका छैनन् जसरी तत्कालीन राजाका वरिपरि बस्नेहरुले गलत सूचना दिएर राजालाई दलदलमा हाल्दै लगेका थिए । ओली र देउवाको हालत यस्तै छ । प्रचण्डले ओलीलाई बँगलादेशबाट पाठ सिक्न भन्दा ओलीले उल्टै सिक्न भन्दै जवाफ फर्काएका छन् । उखान र टुक्कामा रम्ने र आसेपासेलाई मख्ख पार्ने गरिरहँदा ओलीको जनतासँग दूरी बढ्दै गएको छ । देउवा पनि त्यही हालतमा छन् । जनतासँग नेता नजोडिंदा के हुन्छ भन्ने बँगलादेश र श्रीलंकाले देखाइसकेको छ । राजापाक्षेले श्रीलंकामा दशकौं लामो हिंसात्मक द्वन्द्व अन्त गरेका थिए । शेख हसिनासँग बँगलादेश स्थापना गर्ने शेख मुजिबर रहमानको विरासत मात्र थिएन बँगलादेशलाई दोहोरो अंकको आर्थिक वृद्धि दिलाउने श्रेय प्राप्त थियो । तर, जनताको भावना नबुझी काम गर्दाको परिणामले असन्तुष्टिको ज्वालामुखी एकाएक बिष्फोट भयो । त्यहाँको सेनाले भाग्नका लागि केही मिनेट मात्र बाँकी रहेको सूचना दिएर देश छाड्न लगायो । यो हालत नेपालमा पनि आउने संकेतहरु देखिइसकेको छ । यसलाई रोक्ने हो भने नेताहरुको बुद्धिको बिर्को बेलैमा खुल्नुपर्छ । नत्र भाग्नका लागि एक घण्टा पनि बाँकी नरहने अवस्था हुनसक्छ । जनतालाई बेकुप ठानेर मस्ती मार्ने देशका मुख्य नेताहरु भागेर शरण लिने देश कुन हो भन्ने चासो चर्चा चलिरहेको छ ।